Choroba dziecka zawsze jest powodem do niepokoju, niemniej kaszel towarzyszący infekcji, czyli klasyczny objaw przeziębienia, nie powinien budzić większych obaw. Zdarza się jednak, że kaszel nasila się do tego stopnia, że powoduje wymioty, albo uwagę zwraca towarzyszący mu, nienaturalny odgłos (bulgotanie, gwizdanie). W takiej sytuacji, a także wówczas, gdy kaszel trwa zbyt długo, rodzic nie powinien oczekiwać na samoczynną poprawę, a natychmiast zgłosić się z dzieckiem do lekarza.

Mechanizm powstawania kaszlu

Kaszel to ochronny odruch organizmu, który w ten sposób broni się przed zaleganiem w układzie oddechowym kurzu, pyłu, ciał obcych, śluzu i śliny. Kaszel może mieć napadowy, na przykład po intensywnym, jednorazowym kontakcie z dużą ilością zanieczyszczeń, albo może powtarzać się wielokrotnie w ciągu dnia, co najczęściej ma miejsce wtedy, gdy w płucach i oskrzelach zalega wydzielina produkowana w wyniku stanu zapalnego (przy infekcji).

Kaszel polega na odruchowym, niezależnym od woli, gwałtownym zaczerpnięciu powietrza, a następnie silnym skurczu mięśni krtani i klatki piersiowej. Do skurczu dochodzi nawet wówczas, gdy kaszel jest spowodowany jedynie podrażnieniem gardła. W takiej sytuacji nie możemy jednak mówić o odpluwaniu wydzieliny, co oznacza, że mamy do czynienia z kaszel suchym. Przy kaszlu mokrym mamy uczucie „odrywania się” wydzieliny, odkrztuszamy ją, choć czasem, z powodu jej gęstości, jest to utrudnione.

Kaszel u dziecka – kiedy zgłosić się do lekarza?

Wiele zależy od wieku pacjenta, niemniej przyjmuje się, że konsultacji lekarskiej wymaga kaszel, któremu towarzyszą inne objawy infekcji, takie jak gorączka i osłabienie. Zwykle na początku infekcji mamy do czynienia z kaszlem suchym, który następnie przechodzi w kaszel mokry, choć może zdarzyć się tak, że infekcja się nie rozwinie. Kaszel mokry wymaga dokładnego osłuchania pacjenta. Na tej podstawie lekarz dziecięcy jest w stanie ocenić, czy wystarczy podanie leków rozrzedzających wydzielinę, ewentualnie zastosowanie inhalacji rozszerzających drogi oddechowe, czy też pacjent wymaga podania antybiotyku. Jeśli mamy do czynienia z zapaleniem płuc, konieczne może okazać się kontynuowanie leczenia na oddziele szpitalnym.

Przewlekły kaszel u dziecka

W sytuacji, gdy inne objawy infekcji ustąpiły i dziecko sprawia wrażenie zdrowego, a mimo to wciąż kaszle, należy zasięgnąć porady lekarskiej. Słuchy kaszel może utrzymywać się po infekcji jeszcze przez kilka tygodni, ale jeśli mimo upływu czasu jego częstotliwość i siła nie maleją, a od infekcji minęło więcej niż 8 tygodni, możemy mówić o niepokojącym kaszlu przewlekłym.

Kaszel przewlekły może towarzyszyć przewlekłemu nieżytowi nosa, przerostowi migdałków, zapaleniu zatok, astmie oskrzelowej, refluksowi żołądkowo-przełykowemu, alergiom i wielu innym chorobom układu oddechowego. Po postawieniu diagnozy i wdrożeniu odpowiedniego leczenia kaszel powinien ustąpić, a przynajmniej stać się mniej uciążliwy dla małego pacjenta.